Sevgili okurlar herkese merhabalar,
Bu yazı serimde sizlere MS SQL Server’den bahsedeceğim. MS SQL Server’a başlamadan önce sizlere veritabanı nedir, SQL nedir, veritabanı türleri nelerdir, veritabanı yönetim sistemi nedir, veritabanı nerelerde nasıl kullanılır ? bu konular üzerinde duracağım. Bundan sonraki yazılarımda ise tamamen MS SQL Server kod kısmına detaylı bir şekilde giriş yapacağız.
Veritabanı Nedir ?
Veritabanı genellikle bir bilgisayar sisteminde elektronik olarak depoalanan yapılandırılmış bilgi veya veriden oluşan düzenli bir koleksiyondur.Veritabanı genellikle bir veritabanı yönetim sistemi (DBMS) ile kontrol edilir.Veri ve DBMS bir araya getirildiğinde ve aynı zamanda bunlarla ilişkili bir yazılımla bir araya geldiğinde veritabanı olarak kısaltılan veritabanı sistemi olarak da ifade edilir.
Günümüzde operasyonda kullanılan en yaygın veritabanı türlerindeki veri genellikle işlemeyi ve veri sorgulamayı verimli hale getirmek üzere bir dizi tablodaki satırlarda ve sütunlarda modellenir.Böylece veriye kolayca erişilebilir,yönetilebilir,değiştirilebilir,güncellenebilir,kontrol edilebilir ve organize edilebilir hale getirilir. Çoğu veritabanında veri yazma ve sorgulama için yapılandırılmış sorgu dili (SQL) kullanılır.
Yapılandırılmış Sorgu Dili (SQL) Nedir ?
SQL verileri sorgulamak, değiştirmek ve tanımlamak ve aynı zamanda erişim kontrolü sağlamak üzere neredeyse tüm ilişkisel veritabanlarında kullanılan bir programlama dilidir. SQL ilk olarak 1970’li yıllarda Oracle’ın katkılarıyla IBM’de geliştirilmiş ve daha sonra SQL ANSI standardı uygulanmış ve SQL IBM, Oracle ve Microsoft gibi şirketlerden pek çok uzantının temelini atmıştır.
Veritabanı Türleri Nelerdir ?
Çok sayıda farklı veritabanı türü bulunur. Belirli bir kurum için en iyi veritabanı, söz konusu kurumun verileri nasıl kullanmayı amaçladığına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.
- İlişkisel Veritabanları. İlişkisel veritabanları 1980’li yılların sonlarında piyasada hakimiyet kazandı.İlişkisel veritabanındaki öğeler,sütunlar ve satırlardan oluşan bir tablo kümesi şeklinde organize edilir. İlişkisel veritabanı tenknolojisi, yapılandırılmış bilgilere en verimli ve esnek şekilde erişme olanağı sağlar.
- Nesne Odaklı Veritabanları. Nesne odaklı bir veritabanındaki bilgiler, tıpkı nesne odaklı programlamada olduğu gibi nesneler biçiminde temsil edilir.
- Dağıtılmış Veritabanları. Dağıtılmış veritabanı, farklı yerlerde bulunan iki veya daha fazla dosyadan oluşmaktadır. Veritabanı, farklı ağlara yayılan ya da aynı fiziksel konumda yer alan birden fazla bilgisayarda depolanabilir.
- Veri Ambarları. Merkezi bir veri havuzu olan veri ambarı, özel olarak hızlı sorgulama ve analiz amaçlarıyla tasarlanmış bir veritabanı türüdür.
- NoSQL Veritabanları. Bir NoSQL veya ilişkisel olmayan veritabanı yapılandırılmamış ve yarı yapılandırılmış verilerin depolanmasına değiştirilmesine olanak tanır (veritabanına girilen tüm verilerin nasıl düzenleneceğini tanımlayan ilişkisel veritabanının aksine). NoSQL veritabanları , web uygulama yazılımlarının daha yaygın ve daha karmaşık hale gelmesi ile birlikte popülerlik kazandı diyebiliriz.
- Grafik Veritabanları. Grafik veritabanı, verileri birimler ve birimler arasındaki ilişkiler açısında depolar.
- OLTP Veritabanları. OLTP veritabanı, birden fazla kullanıcı tarafından çok sayıda işlemin gerçekleştirilmesi için tasarlanmış hızlı ve analitik bir veritabanıdır.
Günümüzde onlarca veritabanı türü kullanılmaktadır. Daha az yaygın olan diğer veritabanları bilimsel, finansal ya da diğer işlevlere özel olarak tasarlanmıştır. Farklı veritabanı türlerine ek olarak, bulut ve otomasyon gibi radikal ilerlemeler ve teknoloji geliştirme yaklaşımlarındaki değişiklikler veritabanlarının rotasını yepyeni yerlere çeviriyor. En yeni veritabanlarından bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Açık Kaynak Veritabanları. Açık kaynak veritabanı sistemi, kaynak kodu açık kaynak olan bir sistemdir. Bu tür veritabanları SQL veya NoSQL veritabanları olabilir.
- Bulut Veritabanları. Bir bulut veritabanı özel, genel veya hibrit bulut bilgi işlem platformunda bulunan yapılandırılmış veya yapılandırılmamış bir veri koleksiyonudur.İki tür bulut veritabanı modeli bulunur: geleneksel ve servis olarak veritabanı (DBaaS). DBaaS sayesinde yönetim görevlerive bakım işlemleri servis sağlayıcı tarafından gerçekleştirilir.
- Belge/JSON Veritabanı. Belge odaklı bilgilerin depolanması, alınması ve yönetilmesi için tasarlanan belge veritabanları, verileri satırlar ve sütunlar yerine JSON biçiminde depolamak için modern bir yöntem sunar.
- Kendi Kendini Yöneten Veritabanları. En yeni ve en ezber bozan veritabanı türü, kendi kendini yöneten veritabanları(aynı zamanda otonom veritabanları olarak da bilinir), geleneksel olarak veritabanı yöneticileri tarafından gerçekleştirilen ince ayar, güvenlik, yedekleme , güncelleme ve diğer rutin yönetim görevlerini otomatikleştirmek üzere makine öğreniminden yararlanan bulut tabanlı çözümlerdir.
Veritabanı Nerelerde Nasıl Kullanılır ?
Günümüzde her yanımız veritabanları tarafından adeta sarılmış durumdadır. Durum böyle olunca veritabanı nerlerde kullanulur sorusuna bir aramaktayız. Veritabanının nerelerde kullanıldığı hususunda örnekler verecek olursak:
-Web sitelerinin oldukça büyük bir çoğunluğunda veritabanı kullanılmaktadır. Bu web sitelerine E-ticaret yani alışveriş yaptığımız siteleri gösterebiliriz. Bu sitelerin veritabanında site üzerinde gördüğümüz ürünler ve ürünlerin bilgileri vs. yer alır.
-Kamu Sektörü,Özel Sektör,Bankalar,Hastaneler,Şirketler,Marketler,Eczaneler,Kitapçılar ve daha pek çok yerde veritabanı kullanımı söz konusudur.
Veritabanı Yönetim Sistemi (DBMS) Nedir ?
Veritabanları tipik olarak veritabanı yönetim sistemi (DBMS) olarak bilinen kapsamlı bir veritabanı yazılım programı gerektirir. DBMS, veritabanı ve son kullanıcıları ya da programlar arasında bir arayüz işlevi görerek kullanıcıların bilgilerin nasıl organize ve optimize edildiğini yönetmesine, bilgileri almasına ve güncellemesine olanak sağlar.DBMS aynı zamanda veritabanlarına ilişkin gözetim ve kontol faaliyetlerini kolaylaştırarak performans izleme, ince ayar ve yedekleme ve kurtarma gibi çeşitli yönetim operayonlarının gerçekleştirilebilmesini sağlar.
Popüler veritabanı yazılımlarına ya da DBMS’lere MySQL, Microsoft Access, Microsoft SQL Server, FileMaker Pro , Oracle Database ve dBASE örnek olarak gösterilebilir.
Bu yazımda MS SQL Server’a geçmeden önce veritabanı nedir ? kavramının üzerinde durduk. Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere…
Kaynakça
Süleyman Demirel Üniversitesi
Endüstri Mühendisliği Öğrencisi