SWOT Analizi

Öyle bir analiz düşünün ki hayatın her alanına uygulanabilsin. Kişinin kendisine bile uygulayabileceği, işletmelerin yenilikçi ve yaratıcı fikirlerinin körüklenmesini sağlayan çok yönlü bir analizden bahsediyoruz. Her işletme kendisi için en verimli yolu izlemeyi tercih eder. Doğru yerde, doğru zamanda, iyi kazancın eldesinin sağlanması için doğru kararlar verilmesi gerekir. Bizler de zaten hayatımızın her anında atacağımız adımlar için kafamızda her şeyi ölçüp biçmez miyiz? Kendi çıkarlarımızı en iyi şekilde koruyabileceğimiz ve hedeflerimizi gerçekleştirebileceğimiz en doğru yolları tercih etmeye çalışmaz mıyız?

İster yapılacak olan faaliyetler olsun, ister organizasyon niteliği olsun, isterse bir kişinin özellikleri olsun, objektif bir biçimde olumlu ya da olumsuz tüm yönlerinin ele alınması esasına dayanan bu analiz, yapacağımız işi ya da kendimizi en iyi şekilde tanımamıza yardımcı olur. Gelecek planlarının belirlenmesinde öncüdür. Stratejik anlamda organizasyonu olumlu anlamda etkileyeceği gibi, gerçekleştirmek istediğimiz proje için yeterli donanıma sahip olup olmadığımızı da tartabilmemize olanak sağlar.

“SWOT Analizi, bir kuruluşun kaynak yeteneklerini ve eksikliklerini, pazar fırsatlarını ve geleceğine yönelik dış tehditleri boyutlandırmak için basit ama güçlü bir araçtır” (Thompson ve diğerleri, 2007: 97).

Organizasyonun her yönüyle değerlendirilmesi, verilecek olan kararların ve yapılacak olan uygulamaların stratejik olarak planlanmasında etkili olması, swot analizinin başlıca hedefidir. Organizasyonun niteliklerinin bilinmemesi yanlış uygulamaların yapılmasına sebebiyet vererek, başarısızlığa sevk eder. Günümüzde şirketler arasındaki bu denli güçlü pazar rekabetinde, eminiz ki hiçbir kuruluş bunu istemez. Ayrıca doğru hedeflerin koyulması ve buna uygun planlama yapılması yine swot analizinin getirdiği kazançlardan biridir. Dolayısıyla proje yönetimi gibi hayati önem taşıyan konularda büyük bir önem teşkil etmektedir.

Şimdi, swot analizinin faktörlerinin neler olduğunu ve nelerden oluştuğunu daha detaylı bir şekilde inceleyelim. Bahsedeceğimiz iki faktör vardır. Bunlar, iç faktörler ve dış faktörlerdir. Analizin tamamını bu faktörler belirler.

İç Faktörler

İç faktörler, Strenghts (güçlü yönler) ve Weaknsses (zayıf yönler)’ dan oluşmaktadır. Bu yönler, organizasyonun içinden toplanacak bilgilerden derlenir.

Güçlü yönlerin keşfedilmesi için organizasyona sorulacak sorular şunlardır;

-Neleri yeterince iyi yapıyoruz?

-Bizi rakiplerimizden daha fazla öne çıkaran unsurlar nelerdir?

-İnsanların bizi tercih etmesini sağlayan temel niteliklerimiz nelerdir?

Her bir başarı detayı önemlidir. Başarıların sürdürülebilirliğinin sağlanması gerekir. Yine başarıların başarısızlığa evrilmemesi için gösterilmesi gereken çabanın tespitinin sağlanması bakımından gereklidir. Müşteri memnuniyetinin gelip geçici olmayıp, kalıcılığının devamlılığı bu aşamayla gerçekleştirilebilir.

Zayıf yönlerin keşfedilmesi için organizasyona sorulacak sorular şunlardır;

-Neleri iyi yapamıyoruz?

-Bizi başarısızlığa sürükleyen şey nedir?

-İnsanların tercih haklarının bizden yana kullanmamalarının sebebi nedir?

Bu aşamadaki sonuçlar, organizasyondaki yapılabilecek iyileştirmelerin ta kendisidir. Yapılacak şirket içi eğitimlerin konuları bu yönde olmalıdır. Başarısızlıkların oluşmaması yönündeki önlemler de yine bu aşamada ortaya çıkaracağımız sonuçlara göre alınacaktır. Bu şekilde niteliksizlikler ortadan kaldırılır ve birer başarıya dönüştürülürse, yapılacak olan bir sonraki swot analizinde başarılar kısmı daha da zenginleşecektir. Stratejik olarak alınacak kararlar da bununla doğrudan bağıntılıdır.

Peki bu soruların cevaplarını nerede bulacağız?

Fiziksel Kaynaklar: Malzeme ve donanım, tesis ve bulunduğu konum.
Finansal Kaynaklar: Maliyet ve gelirler, yatırımlar.
İnsansal Kaynaklar: Çalışanlar ve stajyerler, pazarda hitap edilen kitle.
Sürdürülen Süreçler: Yönetimsel sistem, organizasyondaki yürütülen her türlü faaliyet.

Dış Faktörler

Dış faktörler, Opportunities (fırsatlar) ve threats (tehditler)’den oluşmaktadır. Bu yönler tamamı ile kontrol edilemeyen, organizasyon dışı gerçekleşen ve organizasyona etki eden yönlerdir. En az yukarıda saydığımız iç faktörler kadar önemlidirler.

Peki dış faktörlerden kastımız nedir?

Ekonomi (yerel ve uluslararası)
Politik etkenler
Müşteri trendi ve talebi
Demografik özellikler ve hedef kitlesi
Teknolojik gelişmeler
Çevresel koşullar
Tedarikçilerle ve partnerlerle olan ilişkiler

Yukarıda listelediğimiz tüm etkenler, organizasyonun her yönünü inceleyebilmemizi sağladı. İncelemelerimizin sonucu, büyük hataların önlenmesinde büyük rol oynar. Yapılan hataları gözden geçirmemize olanak sağlar. Krizleri fırsatlara çevirebilmemiz için bir şans tanır. Yapılacak yeni proje ve girişimler için uygun zeminimizin olup olmadığını sorgulamamızda yardımcı olduğu gibi, uygun değilsek eğer, nasıl uygun olabileceğimiz hakkında yol haritası çizmemiz için rehber niteliği taşıyacaktır. İyi bir işletme için, güçlü yönlerini koru, zayıf yönlerini güçlüye çevir gibi bir ilke benimsemek gerekeceğinden, neden swot analizi yapmamız gerektiğinin cevabını da bu şekilde almış olduk.

Bir swot analizi örneği yapalım. Bunun için de özellikle pandemi döneminde oldukça iyi bir büyüme yakalayan ‘Getir’ firmasını inceleyelim.