OYUNLAŞTIRMA

Merhaba arkadaşlar, oyun oynamayı sever misiniz? Muhtemelen birçoğumuz oyun oynamayı severiz. Peki ya oyunlaştırma nedir? Oyun ile oyunlaştırma kavramları aynı anlama mı gelmekte, hayatımıza aynı şekilde mi yansımakta ya da aralarında nasıl bir bağlantı var? Gelin hep birlikte bu konular üzerinde biraz inceleme yapalım.

Oyunlaştırma her şeyden önce “oyun” değildir. Ancak oyunlarda kullanılan ödüllendirme sistemleri ve rekabet unsurlarını, dijital oyun tasarım tekniklerini de kullanarak iş dünyası başta olmak üzere oyun dışı unsurlara dahil edip, onları etkileşimli ve cazip hale getirmektir.

Oyun her ne kadar uzun yıllara dayanan köklü bir geçmişe sahip olsa da oyunlaştırma hayatımıza yepyeni dahil olmuş bir kavramdır. Bu nedenle evrensel olarak kabul edilebilir bir tanımı bulunmasa da şu şekilde tanımlayabiliriz:

“Oyunlaştırma, oyun dışı bağlamlarda oyun ögelerinin ve oyun tasarım tekniklerinin kullanılmasıdır.”

Bu tanım üç bölümden oluşacaktır. İlki oyun elementleri, ikincisi oyun tasarım teknikleri ve üçüncüsü ise oyun dışı bağlamlardır. Şimdi bunları birkaç örnek üzerinden inceleyelim. Nike ayakkabı firması üretmiş oldukları koşu ayakkabıları ile insanların daha fazla koşmaları amacıyla bir uygulama geliştirdiler. Koşarken atılan her adımı izleyerek ne kadar koştuğunuzu ve ne kadar ivme hızla koşulduğu verilerini toplayarak akıllı telefonunuza veya bilgisayarınıza bu verilen aktarılmasını sağlıyor. Tempo, konum, mesafe, yükseklik, nabız ve mesafe ara zamanları gibi ihtiyacınız olan tüm bilgileri edinerek koşu sırasında gördükleriniz üzerinde daha fazla kontrol sahibi olabiliyorsunuz. Bu çalışmanın çerçevesinde daha birçok uygulama geliştirerek aslında kişilerin koşu faaliyetini oyunlaştırma işlemleri ile farklı bir deneyim haline getirmektedir. Geliştirmiş olduğu bu uygulamalarda örneğin o zamana kadarki en uzun koşunuzu ve tüm koşu deneyimlerinizi çeşitli izleme türleri ile ilerleme durumunuzu takip etmenizi sağlar. Önceki zamanlarla ya da benzeri mesafelerle karşılaştırmalar yapmanızı sağlayarak kendinize yeni hedefler ve zorluklar da belirleyebilirsiniz. Ve bu hedeflere ulaşarak başarılı olursanız, bir kupa veya madalya alırsınız. Sizce de bir oyuna benzemiyor mu? Nike her türden başka özellikler de geliştirerek arkadaşlarınıza karşı rekabet etme yeteneği veya arkadaşlarınızdan cesaret alma imkanını da sizlere sunmuş oluyor. Bu şekilde koşma faaliyetini bir şekilde sizlere oyun oynama deneyimi haline getiriyor. Ve insanlar bunu deneyimlemek için dışarı çıkarak koşmaya başlıyor. Bilgisayarınızın başına geçip bir koşu oyunu oynamak ve bilgisayardaki karakterin koşmasını sağlamak yerine sizler dışarıya çıkarak koşuyorsunuz ve oyun yapıları koşu deneyiminizi daha zengin bir hale getiriyor ve ödüllendirme sistemiyle koşmanız adına sizleri cesaretlendiriyor.

Bir diğer örnek olarak KEAS şirketini inceleyelim. KEAS, Adam Bosworth tarafından kurulu olan bir sağlık şirketidir. Daha önce Google’da Google Health’i başlatan ve ondan önce Microsoft’ta XML’in babası olarak bilinen Bosworth, Web tabanlı bir sağlık programı yürütmektedir. Program yalnızca bireyler için değil, kurumsal müşteriler tarafından da kullanılabilir durumdadır. Katılımcılar iş arkadaşlarıyla takımlar oluşturup kişisel hedefler belirler ve hedeflere ulaşırsa puan kazanır. Şirketler buna kaydolursa, nakit ödüller dahi alabilmektedirler. Düzinelerce seçenek arasından seçim yapılabilir meyve ve sebze alımını artırmak, daha sık egzersiz yapmak, günlük tutma gibi etkinlikler için “farkındalık molaları” vermek, bunlardan birkaçıdır. Kendileri için en kolay veya en eğlenceli olanları seçerken sağlığınıza daha iyiye katkıda bulunabilirsiniz. Aslında oyunlaştırma gözüyle bakarsak KEAS’taki noktalar ve seviyelerdeki arayüz ile Facebook’ta Zynga tarafından yapılan bir sosyal oyun olan Empires and Allies’deki arayüzün benzerlik gösterdiğini fark edeceğiz. Empires and Allies oyununda da benzer görevler, hedefler, sosyal etkileşimle arkadaşlarla gerçekleştirilen grup çalışmaları, grafikler, puanlamalar ve ödüllendirme gibi birçok benzerlik söz konusu. Aslında tüm bu benzer içerikler ve görsel tasarımlar tesadüfi değildir.

Görüldüğü üzere başta bahsettiğimiz oyunlaştırmanın üç bölümünden ilki olan oyun elementleri program dahilinde oldukça mevcut durumdadır. Oyunlaştırmanın ikinci önemli bölümü olan tasarım konusu adına programın oyun görsel deneyimi sunduğunu görmekteyiz. Oyunların eğlenceli olması için sistematik olarak tasarlanmış sanatsal deneyiminin yanı sıra düşünmeyi ve tasarım tekniklerini anlamayı gerektiren oldukça fazla algoritmik ve teknolojik mühendislik çalışmaları program içeriğinde de mevcuttur. Oyunlaştırmanın üçüncü bölümü olan oyun dışı bağlamlar konusuna şu şekilde değinebiliriz. Oyunu eğlenmek için oynarız ancak şirketinizde hizmet vermek, şirketin amacıyla veya işinizle alakalı yapmış olduğunuz çalışmalar oyun dışı bağlamlardır. Yapılan çalışma hala oyun gibi olabilir ancak amaç deneyimden bağımsız olarak bir geçerliliğin ve niyetin olmasıdır. Bunun yapılan bir iş de olması gerekmiyor örneğin ilk örneğimizdeki koşma deneyimi Nike için ayakkabı satması açısından önemlidir ancak koşma faaliyeti hem sağlık hem de insanların koşarken yaşadıkları tüm faydalardan yararlanması amacıyla oyun dışı bağlamlardan oluşur. Yani oyun bağlamı olmadan oyun dışında amaca hizmet eden unsurlardır. Öyleyse oyunlaştırma oyun unsurları, oyunun bazı kombinasyonlarını içeren görsel tasarımlardan ve oyun oynamaktan bağımsız amaca hizmet eden ögelerden oluşmaktadır diyebiliriz. İnsanların sağlıklarını ölçmek yerine bunu bir oyuna dönüştürmüşlerdir.

Benzer bir konsepte sahip Eski Amazon.com geliştiricisi Buster Benson da, diyet planlarını ve fitness rutinlerini bir ay süren yarışmalara dönüştürmenin bir yolunu sunan Web tabanlı bir oyun olan Health Month’u benzer oyunlaştırma düşüncesiyle ortaya çıkmıştır.

Bu ve bunlara benzer daha nice çalışmayı oyunlaştırma çatısı altında incelemek mümkündür. Gelecek yazımda ‘Peki neden oyunlaştırma üzerine çalışmalıyız?’ bu konu üzerine olacaktır. Günlük yaşantımızı daha eğlenceli kılmak adına bloğumuzu takipte kalın!

KAYNAKÇA:

https://www.umityildirim.com/oyunlastirma-gamification-nedir/